In het tweede deel van “Te voet met boswachter Ellen”, neem ik je mee naar het Rijk van Nijmegen. In 1929 werd de twaalfde Bondswandelweg van de ANWB uitgegeven. Tijdens deze wandeling van Nijmegen naar Plasmolen en terug neem ik je mee naar de oude stad Nijmegen en daarna over de heuvels met weidse vergezichten en fraaie bossen. Ik ontdekte dat er verrassend veel van de oude route nog altijd beleefbaar is.
De wandelroute van Nijmegen naar Plasmolen en weer terug is een afwisselende heuvelachtige tocht van 53 kilometer. De eerste kilometers lopen door de oude binnenstad van Nijmegen. Ook als je als buitenmens niet van de drukke stad houdt, is hier genoeg te zien. Na het prachtige Kronenburgerpark vergaap je je aan de oude gebouwen rond de Grote Markt, even verderop gevolgd door Het Valkhof met een fraai uitzicht over de Waal.
Aan uitzichten geen gebrek op deze route. De Oude Bondswandelweg uit 1929 pleit een uitzichtenroute te zijn. Dat is het voor een groot deel zeker nog, al zijn vele heidevelden inmiddels veranderd in bossen. Toch heeft de wandelroute amper aan schoonheid ingeboet. Nadat we Nijmegen achter ons laten, komen we in de sprookjesachtige bossen rondom Beek-Ubbergen. Hier wisselen uitzichten, bossen, weilanden en kabbelende beekjes elkaar af.
Na Groesbeek wandelen we via de vele wijnvelden naar het Reichswald. Het landschap rondom Groesbeek is sowieso om je in het buitenland te wanen. Het glooiende landschap en de wijnranken doen je denken aan Frankrijk, totdat je de grenspaal voorbijloopt en de route door een deel van het immense Reichswald voert.
Op de Sint-Jansberg kunnen we onze ogen uitkijken met waterpartijen, watermolen, slingerende beken en een heuse Romeinse Villa. Na een blik over een van de laatste grote restanten van de Mookerheide -met een weids uitzicht over het Maasdal- keren we het bos weer in. Al wandelend via het grote Groesbeekse bos en passeren we het daarin gelegen landgoed De Hooge Hoenderberg. Dit bos is uitgestrekt en we wandelen er heerlijk over de bospaden. Bij Heilig Landstichting belanden we via een aantal Romeinse historische plekken weer in de bebouwde kom van de stad Nijmegen. Na nog een wat laatste pareltjes in de vorm een oude begraafplaats en het oude kazerneterrein zien we het Keizer Karelplein alweer liggen en zijn we rond.
Het thema van een deel van de oorspronkelijke wandeling stond in het teken van fantastische vergezichten. Door latere bosaanplant ging een deel hiervan verloren. Ik heb daarom in deze gids een alternatief traject opgenomen dat recht doet aan het oorspronkelijke concept. Je kunt dus kiezen of je het (nog altijd mooie) oorspronkelijke traject volgt, of de alternatieve route oppikt. Deze laatste voert over de Mookerheide, de Mookerschans en Heumense Schans naar Landgoed Mookerheide dat wisselende vergezichten biedt over de glooiende heidevelden en het Maasdal.
In het boekje staat een code. Met deze code is het mogelijk het GPX-bestand van deze route te downloaden:
Tips van de boswachter
Tijdens het wandelen zijn we écht een dagje uit. We komen dan ook vele leuke plekjes tegen. Wellicht brengt het je op ideeën.
Tegenwoordig draagt een park de naam Valkhof, maar ooit stond hier een imposante burcht. Karel de Grote liet hier een palts bouwen, maar dat ging tijdens de opstand tegen keizer Hendrik III verloren. Pas een eeuw later, halverwege de 12e eeuw, werd de burcht hersteld. In dezelfde periode kreeg Nijmegen zijn omwalling. ontworpen park.
In museum Het Valkhof zijn veel archeologische vondsten te bewonderen, maar ook in de stad is zeker nog één en ander te zien. Restanten van de Romeinse muur vind je in de Steenstraat (26-28). Het gebouw van Holland Casino heeft een tweetal vitrines die zicht bieden op de Romeinse muur en de vloerverwarming van een Romeins huis. Bij de werkzaamheden aan museum De Bastei kwamen eveneens muurrestanten en funderingen tevoorschijn. Deze zijn op zeer fraaie wijze in het museum geïntegreerd. Naast deze restanten is de Bastei ook een natuurmuseum. Genoeg dus om wat uurtjes in door te brengen. www.debastei.nl en www.museumhetvalkhof.nl
Het Landschapsmuseum van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap is een bezoekje waard. Binnen hebben ze een kleine tentoonstelling over hoe Nederland landschappelijk weer mooi gemaakt kan worden. Erg leuk zijn de elf miniatuurlandschappen. Een soort landschappen-Madurodam. Je reist er van Texel zo naar Zuid-Limburg en van Friesland naar Zeeland. Ook hebben ze een kleine dassen-opvang. In het natuurgebied rondom het Landschapsmuseum zijn allerlei kleine landschapselementen in de natuur gemaakt, zoals vlechtheggen en houtwallen. Het Landschapsmuseum is iedere zondag en woensdag gratis geopend van 10 tot 17 uur (op feestdagen en periode nov-mrt gesloten). www.landschapmuseum.nl
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zetten onder andere Canadese soldaten zich in voor de bevrijding. Velen kwamen om bij de slag om het Rijnland, het gebied tussen de Maas en de Rijn. Op een vanuit Duitsland zichtbare plek werd in Groesbeek in 1945 een militaire begraafplaats opgericht. In totaal vinden hier 2.619 soldaten hun laatste rustplaats, waarvan 2.331 Canadezen. Doordat er rond Groesbeek zoveel gevochten is, is het ook niet gek dat hier juist het Nationaal bevrijdingsmuseum gevestigd is. Neem er eens een kijkje. www.vrijheidsmuseum.nl
Groesbeek ligt prachtig in de heuvels. De bijnaam ‘Groesbeek diamant tussen de heuvels’ komt niet zomaar uit de lucht vallen! De naam heeft de plaats, niet geheel verrassend, te danken aan het watertje de Groesbeek. In het leuke knusse centrum van Groesbeek is met de vele horecagelegenheden een prima halteplaats. Voor wie nog een extra uitje wil. Vanaf het centrum kun je over de oude spoorlijn naar Kleve fietsen met de Grenzland Draisine. grenzland-draisine.eu/nl/
Midden in het bos vinden we een groot wit jachtslot met tuinen. Landgoed Mookerheide is gesticht in 1904. Even waan je je in een andere wereld, want dit landgoed is aangelegd in jugendstil-stijl. In de tuin worden nu groenten, fruit en bloemen geteeld. Als de zwarte poort geopend is mag je gerust naar binnen lopen en verbaas je over de vele historische elementen die horen bij het landgoed van weleer, zoals de kassen, een fruitmuur, sier- en moestuinen, vijvers met waterkunstwerk. Er is een bloementuin waar je zelf tegen betaling een mooi boeket kan plukken.
Het jachtslot staat aan de vooravond van een grote restauratie. Binnen kijken kan via een rondleiding, dan geven de boswachters uitleg over het gebouw, maar nemen je ook mee over een gedeelte van het landgoed. www.natuurmonumenten.nl/landgoed-mookerheide.
In Heilig Landstichting komen we twee musea tegen. In Museumpark Orientalis, een openluchtmuseum waar belangrijke plekken uit de bijbel zijn nagebouwd. Een ander museum binnen Heilig Landstichting is het Afrika Museum. Hier kun je een grote collectie Afrikaanse kunst bewonderen, ooit meegenomen tijdens de missiereizen van de vroegere broeders en paters. Ook is er op het buitenterrein een openluchtmuseum aanwezig met nagebouwde bouwwerken, zoals een paalwoning. www.museumparkorientalis.nl en www.afrikamuseum.nl
Tijdens de route kom je regelt bouwwerken of restanten daarvan tegen van de Romeinen. Deze waren in de omgeving van Nijmegen zeer actief. Naast villa’s, wachttorens en kampementen bouwden ze ook dammen en aquaducten. In het Valkhofmuseum kun je meer zien van hetgeen wat de Romeinen rond Nijmegen gedaan hebben, maar er is ook een website waar alles wat er nog te beleven is van de Romeinse tijd op staat: www.romeinen.nl
