Op een prachtige dag besluit ik samen met een vriendin een wandeling te maken door het natuurgebied Huis ter Heide. Dit uitgestrekte gebied ligt tussen Tilburg, Loon op Zand, De Efteling en het kleine dorpje De Moer, dat ons startpunt is. We vinden op de website van VistBrabant de TOP natuur wandelroute. Dat klinkt goed, dus tijd voor Brabantse gezelligheid.
De Moer is een klein plaatsje, maar wanneer je de imposante Sint Joachim kerk ziet, lijkt het alsof je in een veel groter dorp bent aangekomen. De geschiedenis van De Moer gaat terug tot de 18e eeuw, toen het werd gesticht door mensen die turf wonnen uit het omliggende moerasgebied. De naam ’De Moer‘ verwijst naar deze natte, moerassige grond. Het is moeilijk voor te stellen dat dit rustige dorp ooit een centrum van turfwinning was.
Vanaf het dorp wandelen we over een graspad het gebied in. Koeien liggen ontspannen in de wei en ganzen grazen vredig door. We passeren een poel waar een atalanta naar een bloem fladdert. De landelijke sfeer word versterkt door de prachtige oude bomen die ons omringen. De specht die in de verte klopt, brengt nog meer leven in dit oude landschap.
Niet veel later gaan we door een klaphek, dat de grens markeert van het terrein waar Schotse hooglanders grazen. Deze indrukwekkende dieren spelen een cruciale rol in het beheer van Huis ter Heide. Ze zorgen ervoor dat de heide niet dichtgroeit met grassen en struiken. Ondanks hun imposante uiterlijk zijn deze dieren zachtaardig. Wij zien ze in de verte, maar mocht je ze wel van dichtbij zien: het blijven dieren, dus houdt gepaste afstand.
Huis ter Heide heeft een rijke geschiedenis. Oorspronkelijk bestond het gebied uit vennen, bossen en moerassen. In de vroege 20e eeuw werd een groot deel van het land drooggelegd voor landbouw. Zeldzame planten en dieren, zoals de waterlobelia, verdwenen. In 1976 kocht Natuurmonumenten het landgoed met als doel de natuur te herstellen. Onder het ‘Plan Lobelia’ werden tussen 1992 en 2010 de vennen, waaronder het Leikeven, in ere hersteld. Nu bloeit de zeldzame waterlobelia weer in juli en augustus, een prachtig resultaat van jarenlang herstelwerk.
Vanuit het bos bereiken we het Moerven, een groot ven met planten als grote wederik en moerashertshooi langs de randen. Helaas is het vlonderpad onbegaanbaar vanwege de hoge waterstand en de slechte staat waarin het verkeert. De route gaat er niet overheen. Runderen staan aan de overkant met hun poten in het koele water, terwijl een fuut onder de waterspiegel verdwijnt. Op een bankje langs het water genieten we van dit uitzicht.
Verderop ligt aan de rand van het bos het Leikeven, dat zijn naam dankt aan een middeleeuwse afwateringssloot, komen we bij een uitkijkpunt. Eenmaal weer het bos uit komen we in een wat opener kleinschalig landschap met hooilandjes en grazende koeien. Natuurmonumenten werkt er hard aan om deze akkers om te vormen tot gevarieerd grasland, vol bloemen en kruiden. Het resultaat is al zichtbaar: boterbloemen en kamille staan in bloei, wat het landschap nog mooier maakt.
Het volgende deel van onze wandeling brengt ons naar een stuk bos dat ooit deel uitmaakte van het bungalowterrein van de Efteling. Hoewel de bungalows er niet meer staan, zijn de sporen van het verleden nog zichtbaar. We lopen langs kronkelende lanen met oude bomen en rododendrons, en passeerden een open vlakte die ooit een sportveld was. We bevinden ons hier op een dekzandrug, voormalig stuifzandgebied. Let eens goed op de eiken op de heuvels. Het lijken jonge exemplaren, maar het zijn kruinen van grote oude onderstoven eiken. Tussen 1400 en 1800 liepen hier schapen over de heide. Door overbegrazing verdween de heide en kreeg de wind vat op het zand. De eiken op de heide stoven onder het zand.
De route eindigt aan de rand van het bos, waar we genieten van het uitzicht op weilanden vol grazende koeien. Een zacht briesje zorgt voor verkoeling terwijl we langs een sloot met kattenstaarten lopen. Bij De Zwammenberg strijken we neer op het terras voor een welverdiende lunch. Het terras, omgeven door groen, is een heerlijke plek om even tot rust te komen en na te genieten van onze tocht. Al is het nog een klein stukje terug naar de kerk, waar onze auto staat. Ik kan het niet nalaten om voor we naar de auto lopen nog even de boerderijwinkel te bezoeken aan de overkant van De Zwammenberg.
Met dank aan
Deze wandeling is mogelijk gemaakt door VisitBrabant Routebureau. Kijk voor meer informatie over wandelen in Brabant en deze route op de website van VisitBrabant.
