Startpunt: Eetcafé De Stoep in Meijel
Lijnen in het landschap hebben mijn interesse. Of dat nu een kanaal is, een oude spoorlijn, alles heeft een historie waarom het door de mensen zo dwars door alles heen in het landschap is neergelegd. Op mijn dit-moet-ik-altijd-nog-eens-doen-lijst, staan dan ook verschillende lijnen in het landschap die ik graag wil volgen. Een van deze lijnen is de Peel Raamstelling en wel door het volgen van het Defensiekanaal of Kanaal van Deurne.
De Peel Raamstelling is in 1939 aangelegd en al direct op de eerste oorlogsdag op 10 mei 1940 gevallen. De kazematten stonden niet met elkaar in verbinding en lagen te ver uit elkaar. Wat rest is een duidelijke lijn in het landschap waar de natuur nu dankbaar gebruik van maakt.
Ik parkeer de auto niet al te ver van huis, op de rotonde bij Meijel aan de Noordervaart. Nog zo’n zinloos project, maar dan bedacht door Napoleon. Meteen als we weglopen verbazen we ons over de prachtige lucht die met de zonsopkomst te zien is. Het riet wordt prachtig opgelicht. Even verderop zijn we bij de T-splitsing waar het Kanaal van Deurne begint of beter gezegd eindigt. Want het is gegraven om de afwatering van de peelvenen en het transport van de turf het gebied uit. Hier takte het kanaal aan op de Noordervaart om zo richting de Zuid-Willemsvaart te kunnen.
Meteen vallen de enorme aantallen wilde eenden op. Dit lijkt een normale soort, maar tegenwoordig zien we steeds minder. Ook een dodaars zwemt rond. Toch zit er tussen de eenden in eens iets anders. Twee grotere eenden met ieder een haaksnavel, het zijn grote zaagbekken. Geweldig om te zien! Vaak moeten we voor deze soorten naar groter water, zoals het Markermeer.
Het is nog fris, maar in een stevig pas lopen we door. De zon doet haar best door te breken en ons op te warmen. Het licht dat hiermee over het kanaal schijnt is prachtig. In een plas bij een vogelkijkhut zitten veel wintertalingen en op het kanaal zwemmen ook overal krakeenden. Ook koolmezen, pimpelmezen, roodborstjes en ander klein spul profiteert van de natuur hier langs het kanaal. De laatste decennia zijn hier ook veel natuurontwikkelingsprojecten geweest. Ook de bever heeft het kanaal gevonden. Langs de hele route zien we vele afgeknabbelde takken en omgevallen bomen.
Als we langzaamaan de Deurnesche Peel naderen lopen we tegen de A67 aan. Het Kanaal van Deurne wordt in een buis onder de snelweg onder door geduwd. Dat gaat dus niet lukken voor ons. We lopen terug en lopen door het Grauwveen en moeten dus een stukje omlopen. Even later pikken we het kanaal weer op met de kruising met de weg naar Helenaveen. We duiken nu wel de Deurnesche Peel in. Het pad verandert in een hobbelig graspad met links en rechts van ons uitgestrekte veengebieden. Het is er stil en verlaten. Heerlijk. Af en toe dobbert er een paartje knobbelzwanen voorbij.
Zodra we de Peelvenen gehad hebben, komt de Helenavaart in het Kanaal van Deurne uit en vloeien ze samen in het Defensiekanaal. We passeren de spoorlijn tussen Eindhoven en Venlo en stuiten op een soort van drielandenpunt tussen Deurne, Horst en Venray. Het infopaneel ernaast leert ons dat deze grens is bepaald toen in 1815 de dorpen Horst en Sevenum een zelfstandige gemeente werden en de grens vastgesteld moest worden.
We gaan het graspad op langs het Defensiekanaal en direct schiet er een ijsvogel weg. We zien prachtig het blauwe verenkleed over het water scheren. Hier begint ook de lange stoet aan kazematten. Om de pakweg 200 meter staat er een. Allemaal zijn ze nu voor de vleermuizen als winterverblijfplaats. Indrukwekkend om zoveel kazematten achter elkaar te zien opduiken.
Als we ter hoogte van het dorp Ysselsteyn zijn (niet te verwarren met de Utrechtse naamgenoot), zien we ineens iets in het water zwemmen. Een dikke tak? Nee, het beweegt niet echt met de stroom mee. Een bever? Sporen genoeg immers. Nee, het is te smal en te klein. Wat is het dan? In enkele seconden wordt de hele zoogdierenveldgids afgepeld. Dan klimt het diertje op de kant en zien we hem in vol ornaat. Een nerts. Dat is zo raar niet. Rondom de Peel zaten veel nertsenfokkerijen en soms ontsnapt er wel eens een en er is zelfs ooit een actie geweest waarin deze dieren werden vrijgelaten door actievoerders. Het diertje is erg mak en lijkt zich niet te storen aan onze aanwezigheid. Als we doorlopen lijkt het zelfs of hij ons achterna zwemt.
Nog een klein stukje en dan zijn we bij het hek van luchtmachtbasis de Peel. Het Defensiekanaal gaat achter hekwerk verder. We gaan de stelling uiteraard nog een keer verder volgen, maar dan beginnen we aan de andere kant van het militaire complex.
